“In grove lijnen weten hulpverleners best veel over stigma, maar van de nuance is nog niemand zich bewust. Ik hoop echt dat binnen GGZ Rivierduinen alle teams aan de slag gaan met de tools die er nu zijn, want wij houden anders stigma in stand en dat is wat niemand wil.” Aan het woord is Job van den Heuvel, directeur behandelzaken en verpleegkundig specialist bij GGZ Rivierduinen. Vier teams van GGZ Rivierduinen werkten mee aan de pilot voor de QuickScan Destigmatisering. Deze tool geeft individuele hulpverleners én het gehele team inzicht in welke mate je destigmatiserend werkt.
“Stigma is overal, vooral in kleine en alledaagse dingen. De QuickScan is een mooi hulpmiddel voor de bewustwording hierin. Alle teams die bij ons meewerkten gaan actief verder met het thema. We hebben bijvoorbeeld al de tool ‘Bij nader inzien’ gebruikt en ik weet dat er mensen aan de slag gaan met de e-learningmodule die je kunt doen op de GGZ Ecademy. Mooie hulpmiddelen om de kennis en literatuur om te zetten naar een daadwerkelijk gesprek in het team.”
Het zit ‘m in taal, in het zien van de hele mens, in bejegening, in zo veel meer dan je denkt.
“Bereidheid van teams om aan dit thema te werken is het probleem niet,” zegt Job van den Heuvel. “De onbekendheid speelt wel een rol. Veel hulpverleners denken dat het een op een te maken heeft met de herstelbeweging. Er zijn zeker raakvlakken, maar stigma is veel genuanceerder. Het zit ‘m in taal, in het zien van de hele mens, in bejegening, in zo veel meer dan je denkt. Het gaat om het contact met de receptionist, tot de woorden die we gebruiken in de briefwisseling en tijdens de intake. En ook hoe we met de media praten, met politie en huisartsen én met onze kennissen, vrienden en familie. Als we het doen zoals nu houden we stigma in de maatschappij in stand.”
De handvatten die je krijgt zijn concreet, dus als je wilt kun je direct aan de slag.
“Met de tools die beschikbaar zijn, is het mogelijk met je team in gesprek te gaan, om een discussie te voeren, om te kijken waar we nu staan, waar we naar toe willen. De handvatten die je krijgt zijn concreet, dus als je wilt kun je direct aan de slag. We mogen best kritisch zijn op onszelf, prioriteiten stellen en elkaar aanspreken op fouten en streven naar verbetering. Dat zijn we onszelf en onze cliënten verplicht.”
OVER DE QUICKSCAN
De Quickscan Destigmatisering wordt beschikbaar gesteld aan alle ggz-instellingen per 18 februari 2020. Deze tool brengt aan de hand van 20 stellingen een beeld van het (destigmatiserend) denken en doen van een team. Dit is een vertrekpunt om met elkaar in gesprek te gaan over stigma en zijn verschillende vormen. Het team kan vervolgens tot actie overgaan met behulp van de aandachtspunten, adviezen en praktische tools die zijn opgenomen in de QuickScan.
De thema’s zijn afkomstig uit de Generieke Module Destigmatisering.
De QuickScan kan door alle teamleden in 10-15 minuten online worden ingevuld. De thema’s zijn afkomstig uit de Generieke Module Destigmatisering, denk aan kennis over stigma, behandeling, begeleiding en bejegening. De uitkomsten van de ingevulde tool zijn anoniem. Je kunt je eigen antwoorden in een pdf opvragen, maar niemand anders krijgt dit te zien.
De teamresultaten worden wél inzichtelijk gemaakt. Een team moet worden ‘aangemeld’ door één initiatiefnemer, die een link verspreid onder zijn collega’s. Deze krijgt het overzicht van de teamresultaten te zien op zijn account online. De procesbegeleider kan na afloop van een teamgesprek besluiten de teamresultaten te downloaden, waardoor het in een document komt te staan. Dit kan hij/zij dan aan het hele team opsturen.
Stigma in de GGZ?
Dat hulpverleners stigmatiseren blijkt opnieuw uit recent onderzoek van het Trimbos-instituut naar stigma in de ggz. Meer dan de helft (56%) van de respondenten ervaarde in de laatste twee jaar stigma door een ggz-hulpverlener. Stigma in de hulpverlening is daarmee een actueel, belangrijk maar ook gevoelig onderwerp. Gezien de vele negatieve gevolgen dient (de)stigmatisering een vast aandachtspunt te zijn in het team én de behandeling/begeleiding.
Lees meer over de Quickscan Destigmatisering.
