‘Mijn plannen zijn niet concreet, maar met periodes denk ik aan de dood als een “oplossing”. Als er problemen zijn die langer duren en ik uiteindelijk het overzicht kwijt ben en de controle verlies, lijkt de dood voor mij aantrekkelijk. Hoewel ik verstandelijk heel goed weet dat ik niet dood wil. Wat ik wil is rust en ruimte, geen stress, verdriet en eenzaamheid. Gedachten over deze ‘oplossing’ kan ik met bijna niemand delen. Het taboe op het flirten met de dood is groot. Terwijl juist dít bespreekbaar maken levens kan redden. Dus ik praat er wél over want precies dát is mijn kracht! Met hart en ziel zet ik mij in voor bespreekbaarheid.’
Marie-Jeanne zet zich actief in als ambassadeur voor Samen Sterk zonder Stigma. ‘Het denken aan de dood is voor mij meestal maar een momentopname, iets dat uiteindelijk weer voorbij gaat. En niet alleen voor mij. 95% van de mensen die een (mislukte) poging doen, is een tijd ná die poging blij dat ze nog leven. Dat is een cijfer dat vaststaat. En de reden waarom ik altijd de hulporganisatie ‘113 zelfmoordpreventie’ noem tijdens mijn voorlichting.’
‘Het denken aan de dood is voor mij meestal maar een momentopname.’
Marie-Jeanne geeft voorlichting, presentaties, masterclasses en workshops over bespreekbaarheid van gedachten aan de dood: ‘Door je gedachten onder woorden te brengen en sámen na te denken over de aanleiding voor deze gedachten, lukt het óók vaak om na te denken over de hulp die je nodig hebt. Dat kan psychische hulp zijn, maar misschien heb je iets anders nodig: praktische hulp, een gesprekspartner, wat dan ook. Stilhouden van deze gedachten, betekent ook dat hulp krijgen onmogelijk is. Dat vergroot de stress en eenzaamheid waarmee je op zo’n moment te maken hebt.
SCHAAMTE VOORBIJ
Ik kies er bewust voor om mij als ambassadeur in te zetten voor bespreekbaarheid. Zelf ben ik de schaamte voorbij. Ik praat over deze gedachten, laat mensen zogezegd mijn “brein pikken”, maar benadruk daarbij altijd dat het hier gaat om MIJN verhaal, dus dat wat ik vertel niet voor iedereen op gaat. Ik ben welbespraakt, kan mijn gedachten goed verwoorden. En ik ben niet bang voor vragen. Maar ik heb ook moeten leren dat ik mij móest uiten om de hulp te krijgen die ik nodig heb. En dat ik mij niet hoef te schamen. Het is zoals het is, onderdeel van wie ik ben. Sterker nog, dit is inmiddels juist mijn kracht. En daarmee kan ik andere mensen helpen. Mensen met deze gedachten, maar ook hun naasten en professionals. Eigenlijk iedereen die over dit gevoelige onderwerp meer wil weten vanuit iemand die weet hoe het is om met deze gedachten te leven.
‘Veel mensen gaan ervan uit dat het goed gaat met mij. Terwijl ik in crisis kán zitten.’
En hoewel ik veel vertel, benoem ik ook vaak dat mijn ‘buitenkant’ niets zegt over wat er van binnen in mij omgaat. Ja, ik klets lekker, ik zie er goed uit, Hollands welvaren. Veel mensen gaan ervan uit dat het goed gaat met mij. Terwijl ik in crisis kán zitten. Dat is niet te zien. De grote winst die ik voor mijzelf heb behaald is dat ik ook dát nu ben gaan uiten. Ik vertel het ook als het even niet zo goed met mij gaat.
HEFTIGE GEBEURTENISSEN
Sinds mijn 23e worstel ik af en toe met zelfmoordgedachten. Het zou kunnen dat het al eerder begon. Maar omdat ik in mijn puberteit twee heftige gebeurtenissen meemaakte die niet werden geloofd, is deze periode in mijn herinnering erg vaag. Daar ligt naar mijn idee mede de basis van de eerste depressie. Ik heb twee keer een postnatale depressie gehad. Mijn eerste kindje was een huilbaby. En toen ik zwanger was van de 2e overleed mijn schoonmoeder. In diezelfde periode kreeg mijn moeder borstkanker. Zij lag op de operatietafel toen ik beviel.
Het was kort na deze periode dat ik mijn eerste en enige concrete zelfdodingsplan ten uitvoer wilde brengen. Met mijn twee kindjes op de fiets, ging ik op pad. Mijn dochter was nog geen jaar oud. Godzijdank keerde ik op het laatste moment om. En ik fietste naar mijn huisarts. De dood leek op dat moment de enige logische keus. De enige manier om mijn verlangen naar rust, vooral in mijn hoofd, te stillen. Ik was zó moe van het vechten. Het zoeken naar oplossingen die ik niet vond. Ik hoor sindsdien bij die 95% van de mensen die heel blij zijn dat het plan wat ze hadden mislukte in de uitwerking.
HERSTEL DOOR ERVARING
Omgaan met uitdagingen in mijn leven en het herstellen ervan gaat mij steeds beter af. Dat komt omdat ik er steeds meer ervaring mee heb, ik word natuurlijk ook wat ouder. Ik weet steeds beter hóe ik herstel en wat ik daar bij nodig heb. In mijn geval wacht ik tot de storm gaat liggen. Ik ga daar als het moet ook letterlijk bij zitten, in mijn stoel, tot “dat gevoel” weer overgaat. Want ik weet dat dat zo is. Het gaat weer over. Ik heb daar ook een metafoor voor om het anderen duidelijk te maken: Als ik in het oog van de storm kan wachten, tot de storm weer gaat liggen en de eerste zonnestraal mij weer kan bereiken, wordt het letterlijk weer licht in mij.
‘Kijk, ik ben er nog en hóe!’
Iedere keer dat ik uit zo’n stuk kom neem ik dat ook mee als een persoonlijke overwinning op mijzelf en mijn donkerste kant. Dat maakt mij sterker. Kijk, ik ben er nog en hóe! Ik weet nu beter. En kan daar door mijn werk anderen ook mee helpen. Gewoon door mijzelf te laten zien, door mijn verhaal te delen en door mensen bewust te maken, te triggeren, en hen vervolgens te laten onderzoeken waar hún kracht zit. Waar zit voor anderen een ingang tot herstel? Mijn handreiking aan anderen: ga op zoek naar datgene wat het leven de moeite waard maakt. Leg dat niet bij anderen, maar zoek en vind het in jezelf. Met die wetenschap kun je je kracht voor je laten werken. Ontdek wat jouw manier is om je te uiten. Schrijf, schreeuw, praat, dans, doe IETS. Stuur desnoods een appje uit naar iemand die je vertrouwt en die er voor je kan zijn. Vraag op die manier hulp. En wacht. Wacht tot de storm gaat liggen, want daarna kun je, al dan niet met hulp, vaak beter nadenken over een oplossing.
KIJKEN NAAR MOGELIJKHEDEN
Ik ben helaas door mijn kwetsbaarheid mijn baan kwijtgeraakt. Mijn voormalig werkgever zag alleen maar mijn beperkingen, ofwel mijn onmogelijkheden. Zij vonden mij een struikelblok, ik kreeg een stempel; over stigma gesproken! Ik was geen volwaardige werknemer meer voor hen. Ik zie dat inmiddels als hun verlies. Ik wilde dat ze ook keken naar mijn mogelijkheden. Naar wat mijn kracht is. Als een leeuwin heb ik gevochten voor mijn baan. Zelfs ten koste van mijn herstel. Ik had beter daar mijn energie in kunnen steken, want het mocht niet baten. Ik hoopte tot aan de laatste dag dat ze tot inkeer zouden komen. Nu zie ik mijn ontslag als een cadeau, één die ik niet wilde hebben, maar wél heb uitgepakt. En kijk waar ik nu sta!
‘Kijk naar mogelijkheden en naar de hele mens…’
Als ik ze nu zou mogen toespreken, zou ik zeggen: kijk naar wat iemand nog wél kan, kijk naar mogelijkheden en naar de hele mens, en niet alleen naar ziekteverzuim. Iemand die omgaat met zijn problemen, die zich naar boven worstelt, kan ook zelf reflecteren. Die kent zijn eigen slechte én goede punten. Zijn zwakte maar ook zijn kracht! Tel uit je winst.
DE VERANDERING
Geheel op eigen kracht heeft Marie-Jeanne haar leven op bijna alle gebieden in 2018 een positieve draai kunnen geven. Sinds oktober werkt ze als Peer Support Werker. Deze baan past écht bij haar, laat haar “zijn” zoals zij nu is. ‘Mijn openheid is nu zelfs één van de kwaliteiten die nodig zijn bij mijn werk. Ik sta hierin náást mensen met een psychische kwetsbaarheid, kan er op zeer veel fronten voor hen zijn. Bied ze een luisterend oor, fungeer soms als inspirator en ben vaak ook een hoopverlener voor hen.’
Marie-Jeanne heeft hierdoor een zeer moeilijke tijd achter zich kunnen laten. ‘Het niet kunnen meedoen in de maatschappij, voornamelijk omdat ik geen werk had, voelde verschrikkelijk. Ik voelde mij buitengesloten, geïsoleerd en eenzaam. Mijn inkomen was uiteindelijk zo laag, dat ik mijn appartement heb moeten verkopen en een aantal maanden zonder eigen woon- of verblijfplaats (lees veilige plek) ben geweest. Ik zou aan het eind van 2018 bijstand hebben moeten aanvragen. Deze situatie zou dan opnieuw direct invloed op mijn gezondheid hebben gehad en de stress zou maken dat mijn schaduwkant zich weer wat vaker zou laten zien.
Ik kom beter dan ooit tot mijn recht met alles wat ik te bieden heb, en dat is heel veel.
Opnieuw heb ik het niet opgegeven. Ik vond, opnieuw, de kracht door te gaan en heb mijn kwaliteiten en competenties ingezet, met een meer dan geweldig resultaat: sinds mei 2018 woon ik veilig in een huurappartement, heb ik weer een eigen voordeur, sleutel en brievenbus. Het aangenomen worden in mijn baan en daarmee weer mijn eigen inkomen kunnen verdienen zijn de spreekwoordelijke kers op de taart. Dat maakt me een gezegend en dankbaar mens. Ik kom beter dan ooit tot mijn recht met alles wat ik te bieden heb, en dat is heel veel. Extra voordeel van wat er de afgelopen periode is gebeurd, is dat ik ook deze recente ervaringen in kan zetten om er nóg beter voor de ander te kunnen zijn.
