Het stempel van de diagnose vond ze uiteindelijk meer belemmerend dan haar psychische klachten. Het moment dat werkambassadeur Paola zichzelf leerde zien door een andere bril, betekende haar ommekeer. Ze vertelt wat daar voor nodig was: openheid en een omgeving die je kwaliteiten ziet.
Sinds drie jaar is Paola weer aan het werk terwijl ze honderd procent was afgekeurd. Ze startte als ervaringsdeskundige en is inmiddels projectleider bij RIBW Brabant, die mensen met psychische problemen helpt die beschermd of begeleid wonen. ‘Ik ben projectleider van de Kiemuren, dit zijn laagdrempelige inloopuren voor mensen met ervaring met (psychische) kwetsbaarheid).
Paola licht toe. ‘Kiem staat symbool voor een plantje dat je zaait en dat kan groeien. De nadruk in het project ligt op ontmoeten en samen verder komen met mensen die zelf zijn vastgelopen en ervaringen van anderen willen horen. Maar ook voor familieleden of mensen die zich afvragen hoe om te gaan met hun buurman met een psychische aandoening.
Ook hulpverleners komen langs om kennis op te doen voor binnen hun werk. Ervaringsdeskundigen hebben de Kiemuren opgezet en draaien deze ook. We doen veel met het onderwerp stigma, want onbekend maakt onbemind en dat werkt vooroordelen in de hand. Tijdens de Kiemuren gebruiken we (zelf)stigma-ervaringen juist om de brug te leggen. Elke week organiseren we bijeenkomsten in verschillende lokale buurtcentra in midden-Brabant. Zo verspreiden we de informatie als een olievlek door de wijken.’
NEERWAARTSE SPIRAAL
In Paola’s leven speelde (zelf)stigma een grote rol. Ze had al jong last van psychische klachten en belandde in de zorg. Die ging toen nog heel erg uit van de beperking van een psychische aandoening in plaats van de mogelijkheden, vertelt Paola: ‘Mijn omgeving ging me anders zien en ik mezelf dus ook. Eerst was ik Paola en toen ineens patiënt of cliënt. Het stempel van de diagnose had uiteindelijk een grotere impact op mijn leven dan de klachten zelf, die daardoor weer toenamen met een neerwaartse spiraal als gevolg. Hierdoor vond ik het ook heel moeilijk om weer aan te haken in de maatschappij.
‘Het stempel belemmerde me meer dan de klachten zelf’
Het lag ook aan de schaamte: mensen durfden me niet eens meer te vragen hoe het met me ging. Omgekeerd durfde ik werkgevers niet te zeggen wat ik nodig had om goed te kunnen functioneren. Met uiteindelijk volledig arbeidsongeschikt verklaard als resultaat.’
ANDERE BRIL
Een paar jaar terug zette Paola haar eerste stappen richting herstel. Ze volgde op aanraden de cursus Werken met ervaring en dat betekende haar ommekeer: ‘Ik leerde echt kijken naar mezelf door een andere bril. Niet langer vanuit de hoek van de beperking. Nee, nu vanuit de rol van hoe ik het had gedaan al die jaren, leven met psychische klachten. Het gaat enorm over bewustwording. Zeker bij zelfstigma: dat werkt naar binnen toe en belemmert je herstel daarmee nog meer dan stigma van buitenaf. Toen ik dat doorhad ging mijn ontwikkeling ook razendsnel. Ik herschreef mijn eigen verhaal en zag hoe anders het kon gaan nu ik weer geloofde in mijn talenten.’
NET ZO MENSELIJK
Op werkgebied ziet Paola dat er nog veel te halen valt: ‘Werkgevers beginnen gelukkig ook in te zien dat psychische gezondheid bijdraagt aan onder andere minder uitval op het werk. Ze weten er vaak niets vanaf, maar staan wel open voor het onderwerp. Ze proberen het in een breder perspectief te zien van productiviteit en effectiviteit. En dat iemand met een psychische klachten hieraan juist ook vaak kwaliteiten ontleent. Ik ben bijvoorbeeld hoog gevoelig en word daarom wel gevraagd aan te schuiven bij sollicitaties. Met als resultaat dat je vaak een diepgaander gesprek krijgt.’
‘Samenwerken in gelijkwaardigheid’
Het bespreekbaar kunnen maken van psychische aandoeningen of klachten op het werk is essentieel, aldus Paola: ‘Plus de bereidheid om het taboe te doorbreken en het onderwerp te normaliseren net zoals dat gebeurt met lichamelijke klachten. Dat je ook kunt zeggen wat je nodig hebt om de dag door te komen als het even wat minder gaat. Natuurlijk heb je ernstige en lichtere vormen, maar het is net zo menselijk. Als we dat inzien met zijn allen, is er nog zoveel mogelijk.’
GELIJKWAARDIGHEID
Als werkambassadeur voor Samen Sterk zonder Stigma kan Paola zich goed vinden in de werkwijze van de organisatie: ‘De visie is samenwerken in gelijkwaardigheid met de mensen die worstelen met psychische aandoeningen. Dat gebeurt ook, we doen het met z’n allen. Iedereen is betrokken in het uitdragen van de boodschap. We leren van elkaar zonder te oordelen en trekken samen op om de kennis over bespreekbaarheid rondom psychische kwetsbaarheden te verspreiden. Dat betekent voordelen, voor iedereen!’
