Hij is bezig met werkintegratie en wil graag iets doen in de horeca. Als vrijwilliger bij Poppodium Amersfoort doet Remco (43) alvast ervaring op. Ook kan hij daar open zijn over zijn Asperger en zelfs met mensen in gesprek gaan over hardnekkige vooroordelen. Sinds zijn twaalfde is Remco bekend met hulpverlening. Ook woonde hij een tijdje in een jeugdinternaat. Toen bestonden al vermoedens van een psychische aandoening, maar daar bleef het bij.
De officiële diagnose autisme stamt pas uit 2002. Na de middelbare school en de LTS werkte Remco veel als technicus en filmoperateur. Helaas liep hij in werksituaties meerdere malen aan tegen stigmatisering: ‘Het pijnlijke ervan is dat het niet bewust gebeurt’, vertelt Remco. ‘Als mensen horen dat je iets hebt, denken ze automatisch dat je van alles níet kunt.’
LUDIEK
De kunst is om mensen te laten nadenken over stigma’s en waarop die zijn gebaseerd, aldus Remco: ‘Het maakt het vaak makkelijker als je de dingen niet heel groot maakt. Ik probeer dat op een ludieke manier te doen. Zo heb ik bijvoorbeeld op mijn werk een poster opgehangen met allemaal zogenaamde kenmerken van autisme. Daarover kunnen ze me vragen stellen en zo krijg je een gesprek over of de gebruikte stigma’s wel kloppen.’
‘Natuurlijk is het angst en onwetendheid’
Hij is niet de enige in zijn familie met autisme. Twee neven hebben het ook. Met zijn schoonzus voert hij daarover gesprekken: ‘Zij lopen natuurlijk ook tegen dingen aan op school bijvoorbeeld en willen dat goed krijgen. Dan vertel ik ze dat je weliswaar niet steeds het schoolbeleid hoeft aan te vechten, maar dat je het onderwerp wel stevig mag neerzetten. Het gaat om verder kijken dan strikt de regels naleven. Schooluitval van kinderen met autisme is schrikbarend hoog, omdat ze buiten de boot vallen. Het reguliere onderwijs kan niet met speciale groepen omgaan, dat moet echt veranderen.’
MINDFULNESS
Remco had vroeger wel last van zelfstigma. Dan zag hij het helemaal niet meer zitten, dacht dat alles zinloos was: ‘Ik durfde niet eens meer na te denken’, licht hij toe, ‘Ik kookte zo over van negatieve gevoelens dat ik bang werd van mezelf. Ik was alle controle kwijt en visualiseerde dat ik afgleed in een zwart gat. Dat leidde tot huilbuien, somberheid en gedachten om de hand aan mezelf te slaan.’ Je moet behoorlijk wat kracht en moed hebben om daar weer uit te komen weet Remco.
‘Iedereen vindt altijd ergens iets van’
Hij deed een cursus mindfulness en past dit nu zelf toe als het nodig is. ‘Hier leerde ik ook meer over stigma’s: dat iedereen altijd ergens iets van vindt, van autisme, mindfulness, het songfestival. Men hoort of leest wat en neemt het klakkeloos aan. Plak, plak, plak… Het is tijd om te kijken of een bepaald beeld klopt. Daarvoor is een open blik nodig en bereidheid om te durven en willen kijken naar dingen die je in eerste instantie afstoten. Dit betekent dat je je moet verdiepen en dat vraagt om tijd en tolerantie. Iets wat niet in deze tijd past, dingen moeten direct iets opleveren. Soms lijkt het niet meer mogelijk om die mindset te veranderen.’
BRANDMERK
Remco is ambassadeur van Samen Sterk zonder Stigma om mensen bewust te maken van wat stigmatisering doet: ‘Men plakt stigma’s bewust of onbewust op iemand met een psychische aandoening. Dat voelt als een heftig brandmerk en dat werkt heel belemmerend’, verklaart hij. ‘Ik heb meegemaakt dat mensen uit andere culturen niet met mij wilden werken. Volgens hun geloof is autisme een merk van de duivel. Natuurlijk is het angst en onwetendheid, maar ik vind het wel verbijsterend.’
‘Prikkelende gewetensvragen stellen’
Prikkelende gewetensvragen stellen kan leiden tot bewustzijn creëren rondom stigma, zegt Remco. ‘Als een argument als een blok graniet voor je staat, kun je duwen en trekken wat je wilt, maar komt er geen beweging. Mijn droom is dat mensen zoals ik ook ons plekje mogen krijgen én hebben in deze maatschappij. Dat we niet constant worden afgerekend op onze beperking. Stel dat we stigma’s kunnen ombuigen en in een positief daglicht stellen: dan zou de wereld veel plezieriger en zonniger zijn!’
