Clara is een ervaren psycholoog en psychotherapeut. Ook is ze ambassadeur voor Samen Sterk zonder Stigma. In een open gesprek vertelt ze over de meerwaarde van haar ervaringen met psychose binnen haar werk als bevlogen hulpverlener.
‘Sinds ik uit de kast ben gekomen, functioneer ik beter op alle fronten’, vertelt ze ietwat lachend. ‘Ik heb me lang geschaamd, maar dat is honderd procent over. Met elke blog die ik schreef over mijn psychische verleden verdween een stukje gêne. Ik zag mijn openheid als een soort morele plicht nadat ik een lezing bijwoonde over stigma. Ik kan verschil maken met mijn verhaal, dacht ik. Waarom doe ik dat niet?’
DOMINO-EFFECT
Vanaf dat Clara haar psychische verleden bespreekbaar maakte, voelt ze zich veel beter. Ze is zelfverzekerder en assertiever. Het heeft haar veel gebracht, licht ze toe: ‘Voorheen vertoonde ik vermijdingsgedrag, bleef op de achtergrond, gaf mijn mening niet. Ik dacht toch ook zelf altijd: er is iets met me aan de hand waardoor ik geen volwaardige psycholoog ben. Nu zie ik dat ik niet onderdoe voor anderen, juist extra kwaliteiten heb en zelfs inspirerend ben voor collega’s. Zo vertelde laatst iemand dat hij in een behandelrelatie zijn depressie had genoemd. Dat is ook míjn invloed. Gelukkig hebben we de tijdsgeest mee dat we in ons vak iets kunnen met onze eigen ervaringen. Ze inzetten in plaats van verzwijgen. Een domino-effect zou mooi zijn.’
‘Relatie, dát is de brug tussen hulpverlener en cliënt’
ONTWRICHTING
Binnen haar studie psychologie in de jaren tachtig heerste veel stigma, vertelt Clara: ‘Ik bracht ooit iets in over mijn psychiatrisch verleden. Een docent tikte me achteraf gelijk op de vingers. Ik schaamde me zó, ik heb er nooit meer over gepraat. Pas achteraf besefte ik me hoe krom het eigenlijk was. Voor zo’n opleiding, die te maken heeft met de ontwrichting van mensen!’ In latere vervolgopleidingen deed Clara alsof haar neus bloedde en verzweeg ze haar verleden. Behalve toen ze een plek zocht voor haar leertherapie, waarin je je eigen persoon als therapeut onder de loep neemt: ‘Drie keer ben ik afgewezen, zo ontmoedigend! Gelukkig vond ik uiteindelijk toch iemand die het geen probleem vond. Hopelijk is dit inmiddels wel verbeterd, maar toen was het echt not done dat ik met mijn verleden ooit hulpverlener zou worden.’
OOG VOOR VERANDERING
Volgens Clara gaat hulpverlening vaak over kwetsbaarheid, niet over kracht en weerbaarheid. Daardoor gaat iemand voorzichtig door het leven bewegen en dan mis je kansen, legt ze uit: ‘Zelf heb ik als psycholoog behalve mijn opleiding een andere kennisbron: mijn eigen ervaringen. Die zet ik steeds meer in. Met als gevolg sneller een vertrouwensband met iemand en andere gespreksonderwerpen. Ik gebruik mijn kennis en ervaring naast elkaar. Hierdoor kan ik vaak nuances aanbrengen en heb ik oog voor verandering en mogelijkheden.’
Dat mijn openheid effect heeft op collega’s is mooi.
Het vak hulpverlening gaat Clara enorm aan het hart: ‘Dat mijn openheid effect heeft op collega’s is mooi. En wat ik ook belangrijk vind is dat we blijven reflecteren op onszelf en hoe we omgaan met cliënten. Bijvoorbeeld de ‘professionele afstand’ kritisch blijven bekijken. Het kan namelijk ook schade doen. We moeten opnieuw kijken naar de factor relatie in ons werk versus alle wetenschappelijk onderbouwde methoden en technieken. Als iemand jou vertrouwt en zich durft te tonen, kun je samen aan de slag met dingen die er echt toe doen voor diegene. Het inbrengen van je eigen persoon in je beroepsrol noem ik professionele nabijheid. Natuurlijk kun je dan ook wetenschappelijk onderbouwde interventies inzetten. Maar eerst terug naar de relatie, dát is de brug tussen hulpverlener en cliënt.’
KLEINE SCHAKEL
Over de vraag of ze ambassadeur wilde worden voor Samen Sterk zonder Stigma hoefde Clara niet lang na te denken: ‘Ik heb een missie om mensen en omgevingen te ondersteunen, die te maken hebben met stigma’, licht ze toe. ‘Binnen mijn werk bevordert mijn herstelverhaal openheid bij anderen. Daarbuiten was ik laatst met een mede-ambassadeur naar het Hoogheemraadschap, omdat ze meer openheid over psychische kwetsbaarheid op de werkvloer willen: super! Ik hoop dat dingen zich op een gegeven moment gaan rondkletsen. Ik ben daarin een kleine schakel en dat vind ik erg leuk.’
