Ze rondde vorig jaar succesvol de opleiding af tot ggz-ervaringsdeskundige. Sindsdien zoekt ambassadeur Mirjam naar een betaalde baan op dit vlak. Het liefst in een voorlichtende rol voor groepen. Theatraal mag, want op het podium is ze op haar best.
Mirjam heeft nog dagelijks last van haar verleden en eetstoornis, en periodiek van haar depressies. ‘Toen ik werd geboren waren alle ingrediënten voor een leven met psychisch lijden aanwezig. Het zat in mijn genen: bijzonder gedrag was in mijn familie niet vreemd. Daarnaast heb ik (zelf)stigma karakterologisch in me. Desondanks wist ik mijn ziekmakende omgeving te ontvluchten op mijn zeventiende. Ik werd verpleegkundige en vond een baan.’
DRIJFVEER
Helaas bleek het werk in de zorg uiteindelijk niets voor Mirjam. Een optelsom van factoren leidde tot tien jaar lang depressie. Uiteindelijk bleek hieraan ook een slaapziekte ten grondslag te liggen, slaapapneu. ‘Toen ik daarvan af was, was de depressie ook binnen drie dagen verdwenen’, vertelt Mirjam. ‘Wat ik toen onmiddellijk wilde, was weer een betaalde baan. Ik móest uit die uitkering. Hoezo zelfstigma!’
Het bleek wel een sterke drijfveer: binnen een jaar had Mirjam haar eigen re-integratietraject geregeld, een stage en fulltime betaald werk gevonden. Aanvankelijk ging het goed: ‘Ik werkte op een poli waar men wist dat ik psychisch ziek was geweest. Een collega vertelde me dat ze eerst hun bedenkingen hadden, maar ‘dat ik eigenlijk best meeviel’. Tsja… Helaas kreeg ik het later dubbel en dwars terug toen het minder met me ging. Het was een moeilijk team. Iedereen was bang voor z’n eigen plekje. Ook ten koste van mij: ik was immers toch al gek toen ik binnenkwam…’
‘Eigenlijk viel het best mee’
KOEKWAUZEN
In die tijd zong Mirjam met veel plezier in een koor, maar ze wilde zich verder ontwikkelen. Ze kreeg een tip over een theatergroep, bestaande uit mensen met een psychische aandoening. ‘Ik ga toch zeker niet met zulke koekwauzen meedoen?’, lacht ze om haar eigen stigmatisering. Gelukkig zette ze haar vooroordelen opzij en deed toch auditie: ‘Wauw, wat een bijzondere groep mensen dacht ik daarna! Ik kwam met verborgen talenten van mezelf in aanraking, andere mensen met psychische kwetsbaarheden en zo ook met Samen Sterk zonder Stigma. Het schakelde allemaal ineens heel mooi in elkaar.’
Tijdens de opleiding tot ggz-ervaringsdeskundige ontdekte Mirjam dat ze zich wilde richten op het collectief: ‘Mijn improvisatietalent en theatrale kant kwamen naar boven. Voor mezelf durf ik niets maar voor het gemeenschappelijke doel alles! De opleiding heeft mijn kwetsbaarheden pijnlijk aanwezig gemaakt. Tegelijkertijd hebben ze ook meer betekenis gekregen. Het is onderdeel van mijn leven en sterker nog, het is nu mijn werk!’
KUDDE
Ze doet vrijwilligerswerk op allerlei fronten als ggz-ervaringsdeskundige. Mirjam kan acteren, optreden als dagvoorzitter, is trainingsacteur en geeft bijvoorbeeld les aan studenten verpleegkunde. Ze begint haar les altijd met vooroordelen. Ze is hier zelf ook helemaal niet tegen, licht ze toe: ‘Ik geloof dat we vooroordelen hebben, omdat dit evolutionair gezien handig was. Vroeger was bij de kudde blijven sterker dan alleen gaan. Als er eentje anders deed, was het veilig om eerst even te checken of iets niet klopte of dat hij nog steeds onderdeel van de groep was. Daarom zijn negatieve beelden sterker dan positieve, om gevaar uit te sluiten. Wij mensen hebben verstand gekregen om vooroordelen na te gaan. Je daarvan bewust zijn is heel belangrijk en draagt bij aan evenwicht bewaren tussen sympathische en anti-pathische krachten.’
‘Vooroordelen waren evolutionair handig’
GOLFBEWEGING
Verder heeft Mirjam een nul-urencontract als simulatiecliënt op de HAN-hogeschool: ‘Ik speel dan bijvoorbeeld een patiënt als onderdeel van een vak voor een zorg-gerelateerde opleiding. Ook geef ik de studenten feedback vanuit die rol. Mijn eigen ervaringen komen daarbij altijd van pas en leiden doorgaans tot hele serieuze gesprekken, ook over stigma.’ Als geschoold ggz-ervaringsdeskundige ziet Mirjam herstel als een proces dat begint als je beseft dat je jezelf in je ontwikkeling belemmert: ‘Mijn eerste stap was uit huis gaan, al realiseerde ik me dat pas achteraf. Nu is het een golfbeweging waar ik nog steeds niet uit ben. Eigenlijk ben ik heel zelfdestructief. Toch heb ik altijd tijdig hulp ingeroepen. En meer stappen gezet, zoals zelf mijn basisveiligheid creëren door mijn eigen partner te kiezen bijvoorbeeld. En mijn kinderen op een Vrije School te doen, omdat ik dan de moeder kon zijn die ik instinctief wilde zijn.’
Als ambassadeur voor Samen Sterk streeft Mirjam niet naar een wereld zonder stigma: ‘Ik stigmatiseer ook, heb ook vooroordelen, wijs ook mensen af. Dus ik verwacht nooit dat anderen dit niet doen. Wel ben ik groot voorstander van bewustwording. Toen ik op een vol station stond te wachten vanwege een suïcidepoging, zei iemand geërgerd: ‘Had die persoon geen andere manier kunnen kiezen?!’ Ik begrijp dat wel, maar vind het dan ook mijn taak om te zeggen ‘ik snap dat je baalt, maar diegene hád misschien geen keus.’
